Ehliyetsiz araç kullanma cezası, trafikteki dikkatsiz sürücülerin sıklıkla karşılaşabildikleri bir yaptırım türü. Çoğu zaman idari para cezası ile sonuçlanan bu yaptırıma yönelik tüm bilmeniz gerekenleri yazımızın devamında bulabilirsiniz. Böylece itiraz prosedürü ve hangi durumlarda ne kadar ceza ile karşı karşıya kalınacağı konusunda kapsamlı bilgi sahibi olabilirsiniz.
Dilerseniz Güncel Trafik Cezaları rehberimize de göz atabilirsiniz.
Yetişkin bir bireyin motorlu kara taşıtları ile trafiğe çıkabilmesi için yasalar gereği sürücü belgesine sahip olması gerekir. Eğer bir sürücünün bu belge olmadan araç kullandığı belirlenirse, idari para cezası yaptırımı uygulanır. Yani daha açık bir ifade ile ehliyetsiz araba kullanma cezası kesilir.
Direksiyon başındaki kişiye uygulanacak cezai yaptırımın kapsamı ne şekilde yakalandığına göre değişkenlik gösterebilir. Alkol kullanımı, trafikte diğer sürücülerin ve yayaların güvenliğini tehlikeye sokmak, kazaya karışmak gibi durumlar söz konusu ise mevcut cezaya ek olarak adli cezalar uygulanabilir.
Ehliyetsiz araba kullanmak, yalnızca belirli bir süre içerisinde ödenmesi zorunlu maddi yükümlülükleri beraberinde getirmez. Sürücüler, kusurları doğrultusunda değişen miktarlarda ceza puanı alır. Örneğin bir sürücünün ehliyetsiz halde araç kullandığının trafik denetimi sırasında belirlendiği şeklinde bir senaryo hayal edin. Yapılan kontrollerde direksiyondaki kişinin ehliyetinde yazandan farklı sınıfta araç kullandığı anlaşılırsa maddi yaptırıma ek 20 ceza puanı alır. Ehliyeti unutan sürücülere verilen ceza puanı ise 5’tir.
Eğer sürücü, bir yıl içerisinde ehliyetsiz araç kullanmak başta olmak üzere çeşitli nedenlerden dolayı 100 ceza puanı alırsa, sürücü belgesine 2 ay süreyle el konur ve eğitime tabi tutulur. Bu süre, yıl içerisinde ikinci defa 100 puanı dolduranlar için 4 aydır ve bu durumdaki sürücülerin psikiyatrik değerlendirmeden geçmesi gerekir. Bir yıl içerisinde üç kez 100 puan sınırını aşan sürücülerin ise ehliyetleri daimi olarak ellerinden alınır.
2023 yılında geçerli sürücü belgesiz araç kullanma cezası, 8.190 TL’dir. Cezanın, baz ceza değeri olarak nitelendirilen bu meblağ üzerinden kesildiği durumlar şunlardır:
Yukarıda sıralanan durumlar dışında kalan haller içinse farklı miktarlarda idari para cezası uygulanır:
Ehliyetsiz araç sürme cezası, temelde kabahat karşılığında uygulanan yaptırımlardan biridir. Bu nedenle idari para cezası niteliği taşır. Dolayısıyla ceza kesilen kişi, Kabahatler Kanunu kapsamında itirazda bulunma hakkına sahiptir.
İtiraz hakkından, cezanın tebliği edildiği tarihten sonraki 15 gün içerisinde yararlanmak mümkündür. Cezaya yönelik değerlendirmenin yapılabilmesi için konuya ilişkin dilekçenin iki nüsha halinde sulh hakimliğine sunulması yeterlidir.
İtirazın ilgili makam tarafından kabul edilip edilmeyeceği, büyük oranda dilekçedeki anlatıma bağlıdır. Eğer iyi bir hukuki zemin oluşturulur ve somut olayın işleyişi cezai uygulama gerektirmez ise itiraz kabul edilebilir. Haliyle idari para cezasının ödenme zorunluluğu ortadan kalkar. Bu koşulu sağlamanın en ideal yöntemi, bir avukattan yardım almaktan geçer.
Bazı durumlarda, idari para cezası ile birlikte farklı yaptırımlar da söz konusu olabilir. Haliyle standart itiraz prosedüründen farklı bir yol takip etmek gerekir. Bu doğrultuda yine iki nüsha halinde dilekçe hazırlanır. Ancak bu sefer, iptal davasının açılabilmesi için idare mahkemesine başvurulur.
Ehliyetsiz araç kullanımı nedeniyle kesilen trafik cezalarında, aracın yediemin otoparkına çekilmesi söz konusu olabilir. Tabii bu durumda, ehliyetsiz kişiye araç teslimi yapılmaz. Dolayısıyla aracı otoparktan çıkarmak için ehliyetli bir başka kişiden yardım almak gerekir. Alternatif olarak hem trafik cezası hem de yediemin otopark ücreti ödenerek araç geri alınabilir.
Sürücüler ve ruhsat sahipleri, araçlarını yediemin otoparkından geri alabilmek için cezayı genelde indirimli fiyattan peşin ödemeyi tercih eder. Ekonomik güçlük çekenlere ise taksitli ödeme imkanı sunulur. İkinci yöntemde, ilk taksitin beşin ödenmesi şart koşulur. Kalan meblağ ise bir yıl içerisinde ödenmesi koşuluyla üç eşit takside bölünür.
Hangi yöntemle olursa olsun ödeme yapıldıktan sonra da cezaya itiraz edilebilir. Yani ceza kesilen sürücü ya da ruhsat sahibi dilerse cezayı indirimli tutardan ya da taksitlendirerek ödeyip itiraz hakkından faydalanabilir. Yapılan itiraz mahkeme tarafından kabul edilirse, ödenen meblağ bağlı olunan vergi dairesinden geri alınabilir.